Όταν αναφερόμαστε στην τρίτη ηλικία, εννοούμε τα άτομα άνω των 60-65 ετών.
Οι ηλικιωμένοι αποτελούν μία ειδική και πολύ ευαίσθητη ομάδα ατόμων, η οποία χρήζει μεγάλης προσοχής, όταν πρόκειται να ξεκινήσουν κάποιο είδος άσκησης. Αυτο οφείλεται στη φυσιολογική φθορά του χρόνου, κατά την οποία εμφανίζονται μεταβολές σε πολλα επίπεδα.
Οι σημαντικότερες μεταβολές που παρατηρούνται λοιπόν, είναι οι εξής:
Καρδιαγγειακό σύστημα
Στις ηλικίες αυτές παρατηρείται ένα υψηλό ποσοστό παθήσεων του καρδιαγγειακού συστήματος, από τις οποίες συχνότερες είναι η αρτηριακή υπέρταση, η στεφανιαία νόσος, η επασβέστωση βαλβίδων, κ.α. Ορισμένες από αυτές τις παθολογικές καταστάσεις είναι αποτέλεσμα της φυσιολογικής φθοράς και μείωσης της λειτουργικής ικανότητας της καρδιάς.
Σχετικά με τη λειτουργική ανταπόκριση της καρδιάς, πρέπει να σημειωθεί ότι το καρδιακό έργο μειώνεται σταθερά με την ηλικία περίπου κατά 1% το χρόνο. Συνεπώς, εμφανίζεται μείωση της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου, μείωση του όγκου παλμού και γενικά μείωση της συνολικής καρδιακής λειτουργίας κατά την άσκηση. Χαρακτηριστική είναι η ελάττωση της καρδιακής συχνότητας που μπορεί να εμφανιστεί κατά την εκτέλεση μιας μέγιστης σωματικής προσπάθειας.
Αναπνευστικό σύστημα
Οι μορφολογικές και λειτουργικές διαταραχές του αναπνευστικού συστήματος συναντώνται σε επίσης υψηλό ποσοστό στην τρίτη ηλικία. Οι μορφολογικές διαταραχές αφορούν κυρίως στους βρόγχους και στις κυψελίδες. Παρατηρείται μείωση της διαμέτρου των αεροφόρων οδών, ελάττωση της συνολικής επιφάνειας των κυψελίδων και διόγκωση των κυψελιδικών πόρων.
Οι διαταραχές της σπονδυλικής στήλης στην περιοχή του θώρακα (κυφοσκολίωση) ελαττώνουν την διατασιμότητα του αντίστοιχου τοιχώματος, με αποτέλεσμα να επηρεάζονται οι πνευμονικοί όγκοι και χωρητικότητες. Έτσι, ελαττώνεται η ζωτική χωρητικότητα και ο αναπνεόμενος όγκος αέρα, αυξάνεται η συχνότητα των αναπνοών και ελαττώνεται η μερική πίεση του οξυγόνου στο αρτηριακό αίμα. Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την ελάττωση της ισχύος των μεσοπλεύριων μυών, επιβαρύνουν το έργο της αναπνοής στα ηλικιωμένα άτομα, τόσο στην ηρεμία, όσο ιδιαίτερα κατά την άσκηση.
Μυοσκελετικό σύστημα
Οι μεταβολές στο μυοσκελετικό σύστημα είναι οι πιο εμφανείς και αφορούν στους μύες, στις αρθρώσεις και στα οστά. Οι μύες χάνουν σταδιακά τη δύναμή τους και σημειώνεται σημαντικού βαθμού μυϊκή ατροφία. Η μυϊκή μάζα μπορεί να μειωθεί μέχρι και 50%, ενώ συγχρόνως μειώνεται η ταχύτητα αγωγής του δυναμικού δράσης.
Στις αρθρώσεις παρατηρείται απώλεια της σταθερότητας και της ευκινησίας τους. Η συνολική έκταση της άρθρωσης και το εύρος κίνησης των αρθρώσεων του ισχίου και του γονάτου μειώνονται.
Στα οστά παρατηρείται το πολύ συχνό φαινόμενο της οστεοπόρωσης, μεταβολική νόσος με σημαντική απώλεια της οστικής μάζας. Αυτό οδηγεί σε μείωση της αντοχής του οστού και της περιεκτικότητάς του σε μέταλλα και επομένως, σημαντική αύξηση των καταγμάτων.
Άλλες μεταβολές
Σημαντικές αλλαγές σημειώνονται στο νευρικό σύστημα, κεντρικό και περιφερικό, με έκπτωση των αισθητηρίων οργάνων και της αντίληψης των ερεθισμάτων έως και 40%.
- Στις βασικές αισθήσεις ( μείωση ακοής, προβλήματα όρασης, μείωση της γεύσης και της όσφρησης )
- Στο δέρμα ( κηλίδες, δυσκολία προσαρμογής στις αλλαγές θερμοκρασίας, μειωμένη αίσθηση της αφής, αυξημένη ευαισθησία στον πόνο).
Ο λιπώδης ιστός αυξάνεται, άρα και το σωματικό βάρος, ως αποτέλεσμα και της μείωσης του βασικού μεταβολισμού. Σημαντική είναι και η μείωση του σωματικού ύψους, περίπου κατά 1 εκ. ανά δεκαετία.
- Δυσκολία μνήμης.
Όταν ξεκινήσει κάποιος ηλικιωμένος την άσκηση λοιπόν, πρέπει να υπάρχει παρακολούθηση ιατρού και εξειδικευμένου γυμναστή , οι οποίοι προτείνω να είναι σε συνεννόηση μεταξύ τους.
Το περιβάλλον εκγύμνασης των ατόμων της τρίτης ηλικίας πρέπει να είναι απόλυτα ασφαλές, καθαρό και εξοπλισμένο με τα απαραίτητα βοηθήματα για την προπόνησή τους, (μαξιλάρια, πετσέτες, μπάλες κλπ).
Ο γυμναστής θα πρέπει να έχει γνώσεις πρώτων βοηθειών και διακριτικά, να είναι πολύ παρατηρητικός, ώστε να διακρίνει την περίπτωση ανάγκης διακοπής της προπόνησης και ενδεχομένως την ανάγκη να ειδοποιήσει γιατρό.
Γιατί να επιλέξουν το Pilates;
Η μέθοδος Pilates, λόγω της φιλοσοφίας της και των αρχών που την διέπουν (έχω αναφερθεί σε παλαιότερα άρθρα μου αναλυτικά) αποτελεί μια εξαιρετική επιλογή για άτομα τρίτης ηλικίας.
Είναι απόλυτα ασφαλές, χωρίς επιβαρύνσεις στις αρθρώσεις και την σπονδυλική στήλη και έχει πολλαπλά οφέλη.
Μερικά από τα σημαντικότερα οφέλη της μεθόδου για άτομα τριτης ηλικιας είναι τα εξής :
- αύξηση της αναπνευστικής ικανότητας και της κυκλοφορίας του αίματος
- ενδυνάμωση (κυρίως των μυών του κορμού)
- ευλυγισία
- συντονισμός σώματος και πνεύματος
- σωστή στάση, ισορροπία, μυική συναρμογή
- οστική πυκνότητα και υγιείς αρθρώσεις
- θετική επίγνωση του σώματος
- λειτουργική εφαρμογή της τεχνικής στην καθημερινότητα (functional exercise)
Αν λοιπόν, ανήκετε ηλικιακά σε αυτή την κατηγορία ή θέλετε να παροτρύνετε έναν δικό σας ηλικιωμένο άνθρωπο, να ξεκινήσει Pilates ή οποιοδήποτε άλλο είδος άσκησης, λάβετε υπόψιν σας τα παραπάνω και κάντε την απαραίτητη έρευνα, πριν αποφασίσετε που και με ποιον.
Αν ενδιαφέρεστε να ξεκινήσετε Pilates, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζι μου για οποιαδήποτε πληροφορία ή απορία. Θα χαρώ αν μπορέσω να βοηθήσω!
Η Αλίκη Ζωγράφου, είναι πιστοποιημένη pilates instructor. Διδάσκει καθημερινά στο Power House Project στη Γλυφάδα. Το άρθρο αυτό αναδημοσιεύετε από το προσωπικό της ιστολόγιο, More Than Just Pilates.
